Webinar op naar de ZIG 2.0!

In het najaar van 2021 heeft het CPZ de evaluatie van de Zorgstandaard Integrale Geboortezorg gepubliceerd. Dit is een belangrijke mijlpaal want de ZIG is het fundament onder de integrale geboortezorg. Wat bleek er nu uit die evaluatie en hoe gaan we nu verder? Op 26 april organiseert het CPZ een webinar over de evaluatie van de Zorgstandaard, maar vooral hoe we nu verder gaan. Hoe verwerken we de conclusies uit de evaluatie naar een vernieuwde ZIG; de ZIG 2.0? Aan de hand van 2 sprekende voorbeelden, het multi disciplinair overleg en de coördinerend zorgverlener, duiken we de diepte in. We gaan in gesprek met Carola Groenen (bestuursvoorzitter KNOV en recent gepromoveerd op de thematiek rond de coördinerend zorgverlener) en Jolijn Betlem (Programmaleider Zorgstandaard Integrale Geboortezorg CPZ). Dit webinar wordt interactief. We zijn zeer benieuwd naar júllie input. Wat moet er nu volgens jullie in de nieuwe ZIG? Praat mee!
[link naar bigmarker]

De evaluatie van de ZIG
In de Zorgstandaard Integrale Geboortezorg (ZIG) uit 2016 wordt de basiszorg beschreven die elke (aanstaande) zwangere of kraamvrouw aangeboden zou moeten krijgen. In verschillende fases is de ZIG in de geboortezorg geïmplementeerd. In 2021 heeft het CPZ een evaluatie over de (implementatie van) de ZIG gepubliceerd. Voor deze evaluatie heeft het CPZ een meta-analyse uitgevoerd aan de hand van recente onderzoeken en evaluaties over (aspecten van) integrale geboortezorg en daarover conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan over de inhoud, systematiek en implementatie van de zorgstandaard.
Uit de meta-analyse blijkt dat alle VSV’s weliswaar een start hebben gemaakt met de implementatie van de ZIG, maar dat er eveneens sprake is van een grote variatie in de mate van implementatie. De hoofdlijnen:

Systematiek van de ZIG
De huidige ZIG is een verzameling van ambities, normen, richtlijnen en zorgpaden die door elkaar lopen. Met een verbeterde structuur en een focus op het doel in plaats van op vorm of middelen, moet het veld een sterk verbeterd instrument aangereikt krijgen. De ZIG zal in de nieuwe structuur een helder onderscheid kennen tussen landelijke veldnormen, landelijke geboortezorgrichtlijnen en regionale zorgpaden.

Inhoud van de ZIG
Het denken over kwaliteitskaders en het gebruik van deze kaders in de praktijk heeft tot nieuwe inzichten geleid die vragen om herijking van de ZIG. Ook moet in een volgende versie preventie, sociale verloskunde, de stem van de cliënt en samenwerking met het sociale domein beter verankerd worden. Met de vele andere evaluaties die er in 2020/2021 zijn gehouden rond verschillende aspecten van de integrale geboortezorg geeft de evaluatie van de zorgstandaard input aan de koers en inzet van de sector. En dat is nodig, want uit de evaluatie blijkt dat niet overal sprake is van een gedeelde visie op zorg. Op diverse terreinen wordt de invulling van integrale geboortezorg en elementen uit de zorgstandaard door verschillende disciplines en partijen uiteenlopend en vanuit het eigen perspectief en belang geïnterpreteerd, zowel op landelijk als regionaal niveau. Dit vraagt aandacht van de sector.

Implementatie van de ZIG
Uit de evaluatie blijkt dat het veld grote delen van de zorgstandaard met succes heeft geïmplementeerd. Ook is echter gebleken dat een aantal elementen van de Zorgstandaard ofwel niet te implementeren ofwel onuitvoerbaar was. De evaluaties bevestigen dat factoren van zowel binnen als buiten de geboortezorg van invloed zijn op het complexe netwerk van de integrale geboortezorg en de mogelijkheden integrale geboortezorg succesvol te implementeren. Verschillende randvoorwaarden voor implementatie van de ZIG (o.a. sturingsinformatie, gegevensuitwisseling, organisatie, bekostiging) zijn vijf jaar na introductie van deze zorgstandaard nog niet op orde. Bovendien is het Nederlandse zorgsysteem niet ingericht op of faciliterend aan domeinoverstijgende integrale zorg en preventie. Ook is helder gebleken dat voor een succesvol vervolg van de implementatie de tijd van vrijblijvendheid voorbij moet zijn. Professionalisering van de geboortezorgnetwerken is nodig. Goede wil alleen is niet genoeg. Er moet een grotere rol voor toezicht en handhaving komen. Handhaving moet dan echter wél mogelijk zijn. De noodzaak van de totstandkoming van de eerdergenoemde randvoorwaarden en meetbare data blijkt evident.

Deze aanbevelingen zijn inmiddels belegd bij de werkgroep Actualisatie ZIG, bij de expert-adviesgroep Samenwerkingsafspraken Geboortezorg, bij partijen als het Zorginstituut Nederland (ZiN), binnen de VWS-verbeteraanpak of bij andere CPZ-werkgroepen, zoals de werkgroep indicatoren.